Punkt 25. porządku obrad: ustawa o zmianie ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa oraz niektórych innych ustaw

Zapytania i odpowiedzi

Zapytanie Senator Jerzy Chróścikowski:

Pani Marszałek! Panie Ministrze!

Dzwonili dzisiaj i pytali mnie o to ci, którzy by potencjalnie mogli wykupić mieszkanie. Oni zmienili mieszkanie – mieli mniejsze, zamienili na większe. Czy ten okres będzie zaliczany łącznie, czy oni po prostu wypadają z kolejki, bo mieli jedno mieszkanie, a potem drugie? Czy ten czas będzie im łącznie zliczany?

Odpowiedź Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii Tomasz Lewandowski:

Nie wiem, czy pan senator ma na myśli zamieszkiwanie w społecznych inicjatywach mieszkaniowych, w TBS-ach, czy w zasobie komunalnym. Bo jeżeli chodzi o… To też ważne, może jeszcze uzupełnię wcześniejszą odpowiedź. Chciałbym, żebyśmy wszyscy mieli świadomość, jak wygląda dojście do własności w zasobie społecznych inicjatyw mieszkaniowych. Dzisiaj, zgodnie z obowiązującym prawem, przyjętym jeszcze przez poprzednią większość parlamentarną, SIM organizuje nabór i bierze od lokatora do 30% wartości. Mówię o partycypacji, o wkładzie własnym, o wartości inwestycji. Potem dostaje – w dużym uproszczeniu – 45% bezzwrotnego grantu od państwa, z Banku Gospodarstwa Krajowego, z programu BSK, a resztę finansuje tanim kredytem, także udzielanym przez Bank Gospodarstwa Krajowego.

Powiedzmy, że lokatorzy chcą kupić to mieszkanie. Na początku wpłacają do 30% partycypacji, która często, w dużych miastach w szczególności, sięga nawet 200 tysięcy zł. A więc zastanówmy się, do kogo kierujemy ten program. Oni przez 15 lat dalej płacą czynsz, a w tym czynszu poza kosztami administracyjnymi są także koszty obsługi zadłużenia, tego kredytu, tego finansowania zwrotnego, które TBS wziął od Banku Gospodarstwa Krajowego. Po 15 latach ten lokator, który miał obiecane dojście do własności, przyjdzie i powie: „To teraz proszę przenieść na mnie własność mieszkania”. I jaką on dostanie odpowiedź na podstawie obecnie obowiązujących przepisów? Nie mówię o nowelizacji, ale o przepisach obecnie obowiązujących. Otóż on usłyszy: „Lokatorze, wyceniamy lokal na dzień sprzedaży, czyli dzień złożenia przez ciebie wniosku” – mówię w dużym uproszczeniu – „i potrącamy od tej ceny wartość partycypacji, którą wpłaciłeś”. Powiedzmy, że wpłacił 30%, więc mówią mu: „Masz do zapłacenia 70% wartości rynkowej z dnia sprzedaży plus wartość udziału w gruncie”.

Ja naprawdę mam poważne wątpliwości, czy SIM-y dobrze to komunikują ludziom, którzy wchodzą w ten system. Bo oni przez 15 lat… No, nie oni, to TBS czy SIM spłaca kredyt zaciągnięty na 30 lat jako ten uzupełniający komponent. Ale to, że przez 15 lat do ich czynszu była wliczana spłata tego zobowiązania dłużnego, nie jest w żaden sposób uwzględniane przy wykupie.

W związku z tym rząd zaproponował wydłużenie tego kresu z 15 do 25 lat. Powiem zupełnie wprost: my mamy nadzieję, że po tych 25 latach ludzie, którzy wynajmują, także w tych mniejszych miejscowościach… Oni płacą niski czynsz. Mówimy o czynszu, który w zdecydowanej większości przypadków nie przekracza 20 zł/m2. Mówimy o nowych mieszkaniach w świetnym standardzie, z parkingami podziemnymi. No, mówimy o takim standardzie. Mam nadzieję, że te osoby stwierdzą: „Po co mi ta własność? Na starość wolę te pieniądze, które mam, wykorzystać na podreperowanie zdrowia, na podróże”. Jeżeli zostawimy ten system, który jest, to, jak myślę, wygenerujemy problem na przyszłość. I ci lokatorzy będą pukali do państwa biur senatorskich czy poselskich i będą mówili: „Hola, hola, zostaliśmy oszukani, chcemy bonifikat!”. Bo poprzez 15 lat TBS spłacał im kredyt w TBS, to nie zostałoby w ostatecznej wycenie uwzględnione, w związku z tym oni będą chcieli bonifikat. Moim zdaniem uczciwe jest więc powiedzenie już na starcie, jak to wygląda. Chcemy zbudować, ale w ramach zupełnie odrębnej ścieżki, program dojścia do własności – program, który nie będzie konkurował o środki publiczne z tymi programami rządowymi, które dzisiaj… Bo dzisiaj TBS, który buduje tylko i wyłącznie pod najem, musi rywalizować z wnioskami TBS czy SIM, które chcą budować w ramach rozwiązania z dojściem do własności.

Jeżeli pan senator miał na myśli to, czy w przypadku kogoś, kto przez lata płacił czynsz w SIM, teraz zmienia mieszkanie na większe, ten czynsz zostanie uwzględniony i czy te lata płacenia zostaną uwzględnione, to mówię: nie, bo one dzisiaj według żadnej opinii i na bazie dzisiaj obowiązujących przepisów nie są uwzględniane.