SENACKA GALA 21. EDYCJI KONKURSU "SOŁTYS ROKU"

Gazeta Sołecka 2023-07-28

Sołectwa to esencja samorządności. To od was, drogie sołtyski i sołtysi, zaczyna się marsz w górę, po kolejnych szczeblach samorządności mówił prof. Tomasz Grodzki, marszałek Senatu RP otwierając finałową galę 21. edycji konkursu "Sołtys Roku". 15 czerwca wraz z wyróżnionymi sołtysami do Warszawy przyjechali wójtowie, burmistrzowie, członkowie rad sołeckich oraz współmałżonkowie laureatów, by wspólnie świętować sukces swoich małych ojczyzn.

Medale „Senackie orły", pamiątkowe puchary, dyplomy oraz nagrody: statuetki, torby z upominkami i sołeckie rowery (te zostały dostarczone kurierem do domów jeszcze przed finałową galą) - otrzymało 11 finalistów (w tym jeden sołtys senior), laureatów konkursu organizowanego od dwóch dekad przez redakcję „Gazety Sołeckiej" i Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów. Celem przedsięwzięcia niezmiennie jest promowanie najbardziej aktywnych sołtysów, którzy pracują na rzecz lokalnych społeczności.

W tym roku do konkursu zostało zgłoszonych 37 sołtysów z 13 województw, najwięcej ze świętokrzyskiego i wielkopolskiego. Tytuł Sołtysa Roku 2022 zdobyli: Maria Boryczka (sołectwo Knieja, woj. kujawsko-pomorskie), Jerzy Frątczak (sołectwo Ra-chowa, woj. wielkopolskie), Marian Grzegolec (sołectwo Górno, woj. świętokrzyskie), Małgorzata Jakubowska (sołectwo Grabowo Królewskie, woj. wielkopolskie), Roman Myśliwiec (sołectwo Husynne, woj. lubelskie), Michał Nowak (sołectwo Radunica, woj. pomorskie), Andrzej Piotrowicz (sołectwo Prądy, woj. opolskie), Dawid Stawiak (Siemianice, woj. dolnośląskie), Wiesław Tokar (Miedziana Góra, woj. świętokrzyskie), Elwira Wentlant (sołectwo Kadłubia, woj. lubuskie). W tej edycji konkursu tytuł Sołtysa Seniora otrzymał Michał Kościelniak z Gwizdanowa w woj. dolnośląskim, który pełni funkcję sołtysa już 46 lat.

Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki, otwierając spotkanie podkreślił, że to sołtysi są najbliżej obywateli. - Doceniamy waszą ciężką i odpowiedzialną pracę, która przyczynia się do budowania społeczeństwa obywatelskiego i samorządnego - zapewnił marszałek Senatu. Gratulując laureatom konkursu „Sołtys Roku 2022", życzył im dumy z dotychczasowych osiągnięć i wielu kolejnych sukcesów oraz satysfakcji z działania na rzecz innych. - Dzięki takim ludziom, jak wy, małe wspólnoty są zdolne do wielkich rzeczy, a polska wieś staje się coraz lepszym miejscem do życia - mówił marszałek Tomasz Grodzki.

Uroczystość rozpoczęła się punktem-niespodzianką, którego próżno było szukać w oficjalnym programie wydarzenia. Ponieważ w 2023 roku obchodzimy 30 lat obecności na rynku prasowym „Gazety Sołeckiej", marszałek Senatu Tomasz Grodzki na wniosek prezesa Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów Ireneusza Niewiarowskiego uhonorował senackimi medalami byłą, wieloletnią redaktor naczelną „Gazety Sołeckiej" i inicjatorkę konkursu Joannę Iwanicką oraz redaktor Ewę Korzuchowską, która w zespole „Gazety Sołeckiej" jest niemalże od jej powstania, a poza obowiązkami redakcyjnymi bierze aktywny udział w pracach na rzecz konkursu „Sołtys Roku" od jego pierwszej edycji. „Senackie Orły" zostały wręczone, a obie panie nie kryły wzruszenia i... zaskoczenia.

Tradycyjnie już, jak co roku, wręczenie nagród sołeckim liderom poprzedziła konferencja, której tym razem towarzyszyło hasło: „Aktywne sołectwo siłą samorządu lokalnego". Konferencję przygotowały we współpracy z redakcją „Gazety Sołeckiej" senackie komisje: Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi senator Jerzy Chróścikowski, otwierając konferencję przypomniał, że od 1 lipca 2023 roku sołtysi, którzy pełnili funkcję przez co najmniej 2 kadencje, nie mniej niż przez 8 lat i osiągnęli wiek emerytalny, będą mogli otrzymać świadczenie w wysokości 300 zł. Podkreślił, że Senat, doceniając rolę sołtysów i ich ogromne zaangażowanie w sprawy wsi, był bardzo przychylny temu rozwiązaniu. Z kolei wiceprzewodniczący Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej senator Wadim Tyszkiewicz, odnosząc się do funduszu sołeckiego ocenił, że są to najefektywniej wydawane pieniądze.

Przyszła kolej na wystąpienia zaproszonych prelegentów. - Liderzy wiejscy i zaangażowani mieszkańcy to najcenniejszy kapitał gminy - przekonywała w swojej prezentacji Joanna Wons-Kleta, wójt Pawonkowa (woj. śląskie). - Aktywność obywatelska jest konieczna, aby polska wieś się rozwijała - dodała. Na poparcie tezy pani wójt przedstawiła wyniki badania dotyczącego aktywności obywatelskiej, przeprowadzonego przez Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN oraz Fundację Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej. Wykorzystano w nim takie mierniki aktywności, jak: czynne prawo wyborcze, liczba organizacji pozarządowych, odsetek podatników PIT przekazujących 1,5% na organizacje pożytku publicznego, aktywność w pozyskiwaniu środków zewnętrznych. Z badania wynika, że w gminach, w których mierniki te miały wysokie wartości mieszkańcy chętnie angażowali się w działania oddolne.

Z kolei o znaczeniu dobra wspólnego dla społeczności mówił Tomasz Schimanek, ekspert Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce. Wskazywał, że dobro wspólne jest wartością, która mimo różnic łączy członków wspólnoty, pozwala budować wzajemne relacje. Może zatem służyć wzmacnianiu i rozwojowi lokalnych społeczeństw. Tomasz Schimanek poinformował, że w ramach programu Lokalne Partnerstwa PAFW, finansowanego przez Polsko--Amerykańską Fundację Wolności i realizowanego przez Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce, powstało 58 partnerstw na rzecz dobra wspólnego i 17 inicjatyw służących ich tworzeniu. Działania podjęło 121 gmin, zaangażowało się w nie ponad 1200 partnerów (m.in. instytucje samorządowe, organizacje lokalne i lokalni liderzy, przedsiębiorcy). Po wystąpieniach prelegentów przyszedł czas na dyskusję. Jako pierwszy głos zabrał prezes Ireneusz Niewiarowski, deklarując dalszą gotowość Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów do pracy na rzecz rozwiązań prawnych usprawniających działalność sołectw i sołtysów. - Chciałbym jeszcze wrócić do kwestii funduszu sołeckiego. Moim zdaniem to ciągle najlepsze narzędzie, bo masowe i dające ogromne możliwości. 28 tys. sołectw w 1502 gminach korzysta z funduszu sołeckiego, ale ponad 600 gmin ciągle go nie wyodrębniło. Zatem to temat, który stale trzeba pielęgnować - mówił Ireneusz Niewiarowski. Z kolei Andrzej Chmielewski, zastępca wójta gminy Pruszcz Gdański zwrócił uwagę na uzupełniającą się tematykę obu wykładów. - Słuchaliśmy o sołeckich liderach, urzędnikach i mieszkańcach, trochę z podziałem na my i oni, tymczasem gmina to - zgodnie z Konstytucją - wspólnota mieszkańców. Dla mnie najpiękniejszy zapis o wspólnocie i wspólnym dobru w całym dokumencie. Zatem nie postrzegajmy liderów, urzędu i mieszkańców jako oddzielnych zbiorów, bo najważniejsza jest współpraca -podkreślił Andrzej Chmielewski. Dodajmy, że opracowania wystąpień autorstwa naszych prelegentów publikujemy na kolejnych stronach „Gazety Sołeckiej".

Po pokonferencyjnej przerwie przyszła pora na najważniejszy punkt dnia w sołeckim kalendarzu naszych gości. Podsumowując tegoroczną edycję konkursu „Sołtys Roku", redaktor naczelny „Gazety Sołeckiej" Ryszard Jałoszyński pokusił się o krótką charakterystykę kandydatów. - Nasz statystyczny sołtys ubiegający się o tytuł „Sołtysa Roku" to osoba, która znakomicie potrafi integrować wieś, to dobry organizator, realizator mikroinwestycji, który sam potrafi zakasać rękawy do pracy, wolontariusz, członek co najmniej jednego stowarzyszenia, animator sportu i turystyki - wyliczał Ryszard Jałoszyński. Jak dodał, średni staż sołtysów uczestniczących w konkursie wynosi około 12 lat, a średnia wieku - 52 lata. Zwrócił też uwagę na coraz liczniejszą grupę młodych sołtysów, trzydziesto- i dwudziestolatków. - Młodzi sołtysi to osoby, które nie tylko zdecydowały się związać swoje życie ze wsią, ale pragną także pracować na rzecz rozwoju swoich sołectw i dla dobra lokalnej społeczności - podkreślał redaktor naczelny „Gazety Sołeckiej".

W części finałowej wydarzenia nieobecnego marszałka Senatu prof. Tomasza Grodzkiego zastąpił wicemarszałek Michał Kamiński. Wręczając laureatom 21. edycji konkursu „Sołtys Roku" pamiątkowe „Orty senackie" oraz puchary, życzył im zdrowia, siły, satysfakcji z pracy i wsparcia mieszkańców w ich codziennej działalności, wskazując na nowe wyzwania, przed jakimi stoi polska wieś. Okolicznościowe dyplomy przekazali na ręce wyróżnionych liderów senator Jerzy Chróścikowski oraz prezes Ireneusz Niewiarowski. Pamiątkowy puchar z rąk Kazimierza Łebka, prezesa Stowarzyszenia Sołtysów Ziemi Kieleckiej otrzymali dodatkowo sołtysi z województwa świętokrzyskiego - Marian Grzegolec z sołectwa Górno oraz Wiesław Tokar z Miedzianej Góry. Statuetki siewcy wykonane przez świętokrzyskiego rzeźbiarza Sławomira Micka tradycyjnie już wręczył Marcin Mucha, dyrektor Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin. Anna Spychalska-Grzeszek, dyrektor Obszaru Marketingu i Produktów, przekazała sołtysom upominki od Fundacji Polska Bezgotówkowa. Jak co roku nie mogło zabraknąć rowerów, które obok statuetki siewcy na stałe wpisały się w pulę nagród dla wyróżnionych liderów. Rower w Senacie z rąk Macieja Piskorskiego - dyrektora produktów Agro w BNP Paribas Bank Polska S.A. w imieniu wszystkich laureatów odebrał Marian Grzegolec.

Przyszła kolej na zabranie głosu przez przedstawiciela tegorocznych laureatów. O wystąpienie pokusił się Michał Nowak z sołectwa Radunica w województwie pomorskim. - Nie byłoby nas tu dzisiaj, gdyby nie mieszkańcy, którzy nas wybrali. To oni dają nam siłę do codziennego działania - mówił. - Bycie sołtysem to ogromna przygoda, zaszczyt, ale też odpowiedzialność i wiele wyrzeczeń -ocenił. - Taki dzień jak dzisiaj to ogromna motywacja do dalszego działania. Gdyby 10 lat temu ktoś mi powiedział, że będę mieszkał na wsi, to bym nie uwierzył, gdyby dziewięć lat temu ktoś stwierdził, że będę sołtysem, tym bardziej bym nie uwierzył, a gdyby dodał, że będę tutaj, w Senacie, odbierał nagrodę jako „Sołtys Roku", tym bardziej patrzyłbym z wielkim zdziwieniem. Michał Nowak podziękował też obecnemu na gali senatorowi Ryszardowi Świlskiemu, mieszkańcowi gminy Pruszcz Gdański. - To dla mnie miłe i bardzo ważne wsparcie, że jako człowiek z mojej okolicy, senator Świlski znalazł czas, aby być tu dzisiaj ze mną - podsumował.

W ostatniej części spotkania finalistom pogratulowali przedstawiciele sponsorów, bez których konkurs nie miałby tak bogatej oprawy. - Senat to miejsce, w którym stanowi się prawo, ale to wy, drogie sołtyski i sołtysi, budujecie międzyludzkie relacje, a przed wami wiele rozmów z mieszkańcami i pracy, choćby związanej z Krajowym Programem Strategicznym Wspólnej Polityki Rolnej z mnóstwem dotacji. Bo to was rolnicy będą się pytać, w jakim kierunku działać, na które finansowanie się zdecydować - mówił Maciej Piskorski, dyrektor Departamentu Produktów Agro w BNP Paribas Bank Polska S.A.

Marcin Mucha, dyrektor Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin, przyznał, że gala Konkursu „Sołtys Roku" to wydarzenie, w jakim co roku z przyjemnością bierze udział. - Wspaniale jest widzieć wasze zaangażowanie, które przekłada się na ciekawe projekty, to coś niezwykle inspirującego, wasz entuzjazm, ochota do działania i chęć zmiany, która jest efektywna i skuteczna. To, że znajdujecie czas, aby robić tyle dobrego dla lokalnej społeczności jest bardzo budujące. Mam nadzieję, że wspólnie uda nam się zrealizować projekt zbiórki opakowań po środkach ochrony roślin, który jako PSOR przygotowujemy - dodał Marcin Mucha.

Katarzyna Spychalska--Grzeszek z Fundacji Polska Bezgotówkowa doceniła pomoc sołtysów w docieraniu do mieszkańców, którzy potrzebują wsparcia edukacyjnego w korzystaniu z nowoczesnych technologii związanych z cyfrowymi finansami. - W torbach z upominkami znajdziecie państwo książkę na temat smart cities z przykładami, jak nowoczesne technologie cyfrowe wspierają rozwój miasta, aby stało się ono przyjazne dla mieszkańców. Jestem przekonana, że wyczytacie tam wiele inspiracji, które da się zastosować także w waszych sołectwach - podsumowała Katarzyna Spychalska-Grzeszek.

Z kolei Jacek Królikowski - prezes Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego podkreślił, że to właśnie sołtyski i sołtysi są najbliższymi sojusznikami wszelkich działań zmierzających do kształtowania społeczeństwa obywatelskiego. - To, co robicie lokalnie ma wielkie znaczenie. Ludzie stają się obywatelami nie wtedy, kiedy dostają dowód osobisty, ale gdy zaczynają się interesować życiem miejscowości, kiedy są gotowi do działania na jej rzecz, ufają innym, kiedy nie wierzą pierwszej usłyszanej informacji. To sens bycia obywatelem, a obywatelskość wyraża się najpełniej w demokracji. Apeluję, róbcie wszystko, aby demokracja, ta w kraju, jak i ta lokalna, miała się dobrze. Na koniec jedna porada ekspercka - toczy się dyskusja na temat sztucznej inteligencji, której wszyscy się boją, tłumacze, analitycy, maklerzy giełdowi, że sztuczna inteligencja jest w stanie trafniej wytypować jakiś pakiet akcji niż doświadczony analityk. Chciałbym was zapewnić, drodzy laureaci, że wasza pozycja jest niezagrożona, żadna sztuczna inteligencja nie zastąpi sołtyski ani sołtysa -podkreślił Jacek Królikowski.

Galę 21. edycji Konkursu „Sołtys Roku" podsumował prezes KSS Ireneusz Niewiarowski. - Pozwólcie, że nawiążę jeszcze do pierwszej części spotkania. Podczas konferencji chcemy pokazać, o co chodzi nam jako stowarzyszeniu oraz sołtysom. Zależy nam, aby społeczności lokalne żyły w jak najlepszych warunkach, aby powstawało dobro wspólne, społeczeństwo obywatelskie. Jako KSS nie ustaniemy, będziemy lobbować za jak najlepszymi rozwiązaniami, byście mieli jak najlepsze narzędzia do pracy, bo gdyby prawo było jeszcze lepiej dostosowane do potrzeb sołectw, jeszcze więcej moglibyście zdziałać. Prezes Ireneusz Niewiarowski dziękował także Senatowi za ponad 20-letnią gościnę, sponsorom za ich stałą obecność i deklaracje na przyszłość, podziękował również prelegentom i kolejny raz tego dnia złożył gratulacje zwycięzcom.

Senator Jerzy Chróścikowski, żegnając się z przybyłymi na galę laureatami i ich gośćmi, zaprosił wszystkich do wspólnego pamiątkowego zdjęcia, a następnie na zwiedzanie Sejmu i Senatu oraz obiad w restauracji sejmowej.

Izabela Dachtera-Walędziak