KITÓW NIE ZAPOMINA

Kronika Tygodnia 2025-06-17

9 czerwca odbyły się uroczystości upamiętniające 83. rocznicę pacyfikacji wsi Kitów (gm. Sułów). Choć do zbrodni doszło 11 grudnia 1942 r., jej upamiętnienie obchodzone jest co roku w drugi dzień Zielonych Świątek.

Obchody rozpoczęły się Biegiem Pamięci Ofiar Pacyfikacji z udziałem dzieci ze szkół podstawowych z gminy Sułów, następnie dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej w Sułowie, Radosław Kulikowski, otworzył uroczystość. - My nigdy o tym wszystkim, co się wydarzyło na Zamojszczyźnie, nie możemy zapomnieć i nie zapomnimy! - zapewnił wójt gminy Sułów, Piotr Kaliszewski, odczytawszy wcześniej zeznania jednego z oprawców, esesmana Josepha Scharenberga, który wraz z kolegami zamordował rodzinę Blejów.

W dalszej kolejności odbyła się część artystyczna przygotowana przez dzieci ze szkoły w Tworyczowie pod kierunkiem Teresy Nawrockiej. Mszę świętą w intencji pomordowanych mieszkańców Kitowa i wszystkich ofiar II wojny światowej odprawił ks. Marek Gudz, proboszcz parafii w Tworyczowie.

Na zakończenie zorganizowano poczęstunek w remizie OSP w Kitowie.

W obchodach - nie licząc mieszkańców - uczestniczyli m.in. senator Jerzy Chróścikowski, poseł Małgorzata Gromadzka, wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Lubelskiego Krzysztof Gałaszkiewicz, wicestarosta zamojski Krzysztof Rusztyn, wójt gminy Sułów, radni powiatowi i gminni, dyrektorzy szkól podstawowych oraz Wojciech Pawelczyk, syn jedynej ocalałej z egzekucji mieszkanki Kitowa, Anny Pawelczyk (z domu Paszko).

11 grudnia 1942 r. Niemcy wraz ze swoimi kolonistami z miejscowości Nawóz przybyli do Kitowa pod pretekstem nie-dostarczonych kontyngentów. Część mieszkańców, szczególnie młodzi mężczyźni, pospiesznie opuściła wieś. Ci, którzy nie mieli na sumieniu zaległych kontyngentów, pozostali w swoich obejściach. Według relacji świadków, Niemcy początkowo zachowywali się spokojnie. Pod wieczór ich zachowanie zaczęło się zmieniać. Wieś została szczelnie otoczona, a w gospodarstwach rozpoczęły się rewizje. Tych, którzy usiłowali stawiać opór, zabijano na miejscu. Po pewnym czasie dowodzący pacyfikacją oficer rozkazał spędzić całą ludność na łąkę za Łętownią. Zgromadzonym na łące mężczyznom, kobietom i dzieciom oznajmiono, że zostali skazani na śmierć za „działalność bandycką", po czym wszystkich rozstrzelano. Później na miejsce kaźni przywieziono jeszcze kilku mężczyzn z innych miejscowości, których również stracono. Według różnych szacunków zamordowano od 164 do 174 osób, w tym 28 dzieci poniżej 15. roku życia.    

lew